Interesujące jest istnienie części garderoby, który reprezentuje tak antagonistyczne kultury: wojnę i sztukę. Kiedy pochylimy się nad tym nakryciem głowy zobaczymy, że skrywa w sobie stwierdzenie i postawę. To może tłumaczyć, dlaczego beret nosili tak różni członkowie społeczeństwa: baskijscy pasterze, Pablo Picasso, żołnierze i Brigitte Bardot.
Biblijny projektant
Choć beret jest symbolem Francji, francuzi wcale nie przypisują sobie tego „wynalazku”. Wręcz przeciwnie, francuska legenda głosi, że to biblijny bohater Noe wymyślił nakrycie głowy. Podobno, kiedy płynął na arce padał deszcz. Właśnie wtedy zauważył, że kawałek wełny owczej został podeptany i zamienił się w filc. Nie myśląc długo, wyciął wełniane koło, założył je na głowę, aby włosy były suche i voila! Tak powstał pierwszy beret.
Pasterski handmade
Przechodząc do bliższych nam czasów, za popularyzację beretu możemy podziękować XVII-wiecznym pasterzom z regionów Béarn i francuskich Pirenejów. Pasterze doszli do wniosku, że jeśli wełna zapewnia owcom optymalną temperaturę w słońcu, deszczu i wietrze, to oni spróbują czerpać z niej te same korzyści. Na początku wpychali wełnę do butów, aby stopy były ciepłe i suche. Przy okazji odkryli, że ugniatane włókien, które wilgotnieją pod wpływem nacisku i potu, sklejają się ze sobą i zamieniają wełnę w filc. Pierwsi pasterze stworzyli prawdziwy „footmade”, ale nie zasłynęli jako świetni producenci – ich nakrycia głowy były śmierdzące i owłosione.
Antenki na taśmie
Oryginalnie ręczne bereciarstwo dla wieśniaków zostało uprzemysłowione w XIX wieku. W 1810 roku na taśmach fabryki Beatex-Laulhere pojawiły się berety. Płaska czapka uległa standaryzacji i na pewno miała przyjemniejszy zapach.
Na początku czapki wciąż były robione ręcznie, a charakterystyczna „antenka” na górze beretu była końcówką włókien. Kiedy produkcja stała się maszynowa, nie było już „antenek”, a więc trzeba było je dodać – beret „bez antenki” po prostu nie byłby beretem. Aż do 1928 powstawały kolejne fabryki, które produkowały miliony nakryć głowy na międzynarodowe rynki. Świat pragnął beretów!
Robotnicy i artyści
Berety stawały się coraz bardziej popularne. Kiedy industrializacja postępowała i wiele ludzi przeniosło się do miast w poszukiwaniu pracy, robotnicy zamiast kasków nosili ze sobą małe nakrycia głowy. Beret został uznany za czapkę robotnika. W tym samy czasie paryscy artyści z Lewego Brzegu nałożyli na swoje głowy berety w ramach swojego artystycznego wizerunku. Możliwe, że wynikało to z naśladownictwa Rembrandta, a może z potrzeby ogrzania głowy, kiedy nie było ich stać na czynsz. Niezależnie od powodu, tacy artyści jak Monet, Cezanne, Marie Laurencin czy Picasso uwielbiali nosić i malować berety.
Berety na baczność
Chasseurs Alpins (alpejscy ścigacze) to elitarna piechota górska francuskiej armii, wyszkolona do działania na najtrudniejszych i zdradliwych terenach górskich.
W 1889 roku żołnierze dumnie prezentowali beret, jako część swojego munduru. Oprócz kwestii estetycznych, berety były też funkcjonalne. Podczas I wojny światowej, brytyjski generał odpowiedzialny za nowo utworzony pułk czołgów, szukał nakrycia głowy, które nie będzie spadało żołnierzom, kiedy wspinają się oni przez wąski właz czołgu. Od tej pory beret jako wojskowe nakrycie głowy stawało się coraz bardziej popularne.
Kultowy dodatek
Biorąc pod uwagę, że historia beretu wywodzi się od alpejskich pasterzy, to chyba nie zaskakujące, że tradycyjnie beret był kapeluszem męskim. Wielka zmiana nastąpiła w latach trzydziestych XX wieku, kiedy Coco Chanel, która była znana z noszenia wygodnej męskiej odzieży, sprawiła, że beret stał się modnym dodatkiem dla pań. Następnie gwiazdy filmowe, m.in. Greta Garbo i Brigitte Bardot, nosiły go w filmach, dzięki czemu zyskał ogromne rzesze fanek.
Mały kapelusz
Nie ma uniwersalnej zasady noszenia beretu, co czyni go jednym z najbardziej elastycznych modnych akcesoriów na świecie. Podczas, gdy starsi dżentelmeni mają tendencję do noszenia go, tak by wystawał z przodu, Ty możesz uformować go zupełnie inaczej – tak, by pasował do Twojej twarzy lub nastroju. Możesz nosić go płasko na czubku głowy, odchylić na bok lub zaciągnąć go prosto w dół, aby chronił przed chłodem uszy. Niezależnie od tego, czy chcesz przedstawić siebie jako złoczyńcę, bohatera, prostaka, czy też intelektualistę, beret pomoże Ci zdefiniować wizerunek. Można pokusić się o stwierdzenie, że to coś więcej niż kapelusz – to stan umysłu.
zdjęcia* Marta Różycka
