Matka to osoba szczególna. Dzięki niej pojawiamy się na świecie. Wychowuje nas, przekazuje podstawowe wartości, uczy żyć. To najważniejsza nauczycielka. Obraz matki w literaturze pojawia się od zarania dziejów. Matki przedstawiane są w sposób różnorodny. Jedne są dobre, czułe, czasem nadopiekuńcze. A za chwilę zmieniają się w podłe intrygantki, przejawiające mordercze instynkty.
Chciałabym zaprosić Was na subiektywny przegląd matek w literaturze.
Cudzoziemka
Róża Żabczyńska to jedna z najbardziej złożonych bohaterek w polskiej literaturze. Postać bardzo osobliwa. Niespełniona artystka reżyseruje życie syna i córki, nie zważając na ich potrzeby. Pragnie dla swoich dzieci szczęścia, ale tak naprawdę unieszczęśliwia najbliższych, łamie ich życie, wchodząc w nie butami nie patrząc na nic. Córce Marcie narzuca zawód, by zaspokoić niespełnione ambicje. Doprowadza do zerwania zaręczyn syna, a gdy ten ostatecznie się żeni – rani jego żonę. Na rodzinie mści się za życiowe niepowodzenia, niespełnione ambicje. Jednym brutalnym słowem potrafi wywołać burzę, a potem sprawia wrażenie osoby nieświadomej konsekwencji swojego postępowania. Niepospolitą urodą przyciągała spojrzenia mężczyzn, odpychała zaś chłodem i pogardą. Dopiero przed śmiercią zaczyna przewartościowywać życie i relacje z najbliższym. Jednak wyrządzonych krzywd nie zawsze zdoła się naprawić… Fenomenalny portret kobiety irytującej, nieznośnej, a jednocześnie niezwykłej. Każdy miłośnik powieści psychologicznych koniecznie musi znać tę pozycję.
Moralność Pani Dulskiej
Aniela Dulska to matka despotka, która w swym przekonaniu kieruje się dobrem dzieci. Jednak tak naprawdę tresuje swoje pociechy, nawet na chwilę nie przestaje kierować życiem członków swojej rodziny. Wyznacza zasady obowiązujące w domu, kontroluje wydatki, a nawet zajęcia swoich dzieci. Jest stała w swoim zachowaniu i nie daje się wyprowadzić z równowagi. Na ogół panuje nad swoimi emocjami, przelicza i kalkuluje, a histeryzuje na pokaz. Przykład od osoby nad wyraz wyrachowanej. Jej siła tkwi w pogardzie. Lekceważy męża, nie liczy się z potrzebami córek, jest bezczelna wobec służby. Dulska nie mówi, lecz wrzeszczy, wszystkich traktuje z pogardą niczym marionetki bezwolnie poddające się jej rozkazom. Wiecznie poucza, poprawia, komentuje, uzurpuje sobie prawo do wyrokowania o wszystkim i o wszystkich. To zdecydowanie matka terrorystka.
To jedna z lektur szkolnych, którą naprawdę bardzo dobrze się czyta. Zaskakujące dialogi, wspaniale nakreśleni bohaterowie oraz ciekawa fabuła. każdy powinien dać szansę tej książce.
Pianistka
Jedna z książek, które wywarły na mnie ogromne wrażenie, a pierwsze strony spowodowały, iż nie miałam ochoty dalej czytać lektury. Jednak skoro pisarka jest noblistką stwierdziłam, że muszę przeboleć początek i przebrnąć, choćbym zalewała się łzami. Język jakim posługuje się autorka jest trudny i trzeba do niego przywyknąć, co również nie ułatwia odbioru lektury.
Jelinek w tym utworze ukazała więź matki i córki jako destrukcyjny oraz toksyczny rodzicielski związek. Erika jest kobietą dorosłą, prawie 40-letnią, a nie ma ani przyjaciół czy męża. Za to matka wypełnia sobą całą przestrzeń wokół Eriki. „Strzeże” ją niczym Cerber. A przy tym śpią ze sobą w jednym łóżku i namiętnie całują. Związek jaki tworzą te dwie kobiety jest po prostu chory, upośledzony, przypomina układ miedzy pasożytem a nosicielem. Cechuje go lęk przed dłuższym rozstaniem, obsesyjna kontrola, zazdrość, zaborczość, nienawiść czy złość. Matka do takiego stopnia skrzywdziła Erikę, że kobieta lubuje się w podglądactwie, pornografii i sado-maso. Erika nie potrafi w żaden sposób sprzeciwić się matce i w końcu odciąć pępowiny.
Książka wzbudza wiele kontrowersji, ale uważam, że jest godna polecenia, a takie specyficzne relacje między matką i córką koniecznie należy poznać.
Wielkie kłamstewka
Głównym problemem wokół, którego rozgrywa się akcji powieści to zbrodnia. Ale ona wcale nie będzie największą tragedią i głównym problemem. Każda z bohaterek powieści jest matką, która zrobi wszystko dla swojej pociechy. Od codziennego wyprawiania do szkoły, pomagania w lekcjach, przygotowania kostiumu na bal czy po prostu wspierania. Kobiety całkowicie oddane rodzinie, zaślepione miłością, walczą o swoje dzieci i jak lwice, są gotowe na każde poświęcenie. Bezwzględne, pewne siebie, inteligentne. Nie ma dla nich rzeczy niemożliwych.
Wielkie kłamstewka to doskonała, wielowątkowa powieść obyczajowa, która zmusza czytelnika do refleksji, zastanowienia się nad własnym życiem, skonfrontowaniem z rzeczywistością. Moriarty poruszyła wiele istotnych problemów takich jak przemoc, zastraszanie, samotność, konsekwencje kłamstw czy solidarność w obliczu prawdy. Poza tym w bardzo ciekawy sposób obrazuje współczesne matki.
zdjęcia* 1
